आइ फ्लू (Viral Conjunctivitis) के हाे ? राेकथाम तथा उपचार कसरी गर्ने ?

आइ फ्लू  (Viral Conjunctivitis) के हाे ? राेकथाम तथा उपचार कसरी गर्ने ?

हाल नेपालमा धेरै फैलिरहेकाे छ आँखा पाक्ने राेग । नेपालकाे प्राय ठाँउहरूमा याे राेग माहामारीकाे रूपमा देखिएकाे छ । स्वास्थ्य संस्थाहरूमा पनि आँखा पाक्ने राेगका बिरामीकाे संख्या बढ्दाे रूपमा देखा परिरहेकाे छ । विध्यार्थीहरूमा आँखाको संक्रमण बढेकाेले कतिपय विद्यालयहरु समेत बन्द भएका छन् । श्रावण पहिलाे हप्तादेखी देखिएकाे याे समस्या हालसम्म पनि कम भएकाे छैन ।

आइ फ्लू भएकाे आँखा

बर्खायाममा मौसम परिवर्तन भएसँगै याे संक्रमण प्राय देखा पर्दछ, तर याे वर्ष भने याे समस्याले  माहामारीकाे रूप लिएकाे छ । यदि कसैलाइ आइ फ्लू देखिएको छ भने यसलाई साधारण रूपमा लिनु हुँदैन । आई फ्लू एकदमै छिटो सर्ने संक्रमण हो, जुन यो वर्षादकाे माैषममा छिटो सदर्छ । 

आइ फ्लूलाई भाइरल कन्जन्क्टिवाइटिस (Viral Conjunctivitis) भनिन्छ। यसकाे लक्षणहरूमा आँखा दुख्ने, पाेल्ने, रातो हुने, बिझाउने आदी हुन्छन् । यो रोगमा हुने भनेकाे आँखाको  एलर्जी  हो। आइ फ्लू सबै उमेरका व्यत्तिहरूलाई हुन्छ, तर धेरैजसाे बालबालिकाहरूमा बढि देखिएकाे छ। आइ फ्लूकाे लक्षण चिन्ह देखिएमा तुरुन्त स्वास्थ्य संस्थामा जानुपर्छ ।

कारणहरू:
आइ फ्लू संक्रमण सामान्यतया एकजनाबाट सुरु भई अरूकाे आँखामा फैलिन्छ । वर्षातकाे समयमा आद्रता बढि भएकाे हावाबाट संक्रमण फैलाउने किटाणु बढि सकृय हुने भएकाेले संक्रमणकाे संभावना बढ्छ। आई फ्लू एकदमै संक्रामक सरूवा रोग हो । यो राेग  संक्रमितले छाेएकाे हातले छाेएकाे बस्तुमा स्वस्थ मान्छेले छोएर स्वस्थ आँखामा छुदा, हात मिलाउदा मात्र सर्छ । त्यसैले तपाइँ कुनै सतहलाई छुनुहुन्छ भने, तपाइँको आँखा छुनु अघि तपाइँका हात राम्ररी सफा गर्ने र बिनाकारण आँखालाई बारम्बार नछुने गर्नुपर्छ । पावर नभएकाे साधारण चस्मा लगाइयाे भने बारम्बार आँखा छाेइने समस्याबाट पनि बच्न सकिन्छ ।

आई फ्लूको लक्षणहरू:

• आँखा धेरै दुख्ने,
• रातो हुने र उज्यालाेमा हेर्न अप्ठेराे हुने,
• परेला टाँसिने र पहेँलो कचेरा आउने, 
• आँखा चिलाउने, आँखा धमिलो हुने, पोल्ने,
• आँखाबाट आँसु आइरहने र केही चिल्लोपन महसुस हुने हुन्छ ।

आई फ्लू बाट कसरी बच्ने?
धारामा बगिरहेकाे सफा र चिसो पानीले दिनमा धेरै पटक आँखा धुने, सफा भाँडामा पानि राखेर आँखा डुवाइ खाेल्ने र बन्द गर्ने गर्नुपर्दछ । स्वास्थ्यकर्मिले तोकेको आइ ड्रपहरू प्रयाेग गर्नुपर्दछ । सफा हातले मात्र आँखा छुने, आँखा नमिच्ने र आई फ्लू भएका व्यक्तिसँग टाढै रहने गर्नुपर्छ ।

ताैलिया, लुगा, ओछ्यान, चश्मा, आँखा मेकअप सामग्री, आइ ड्रप अलग्गै राख्नुपर्छ र अरूसँग सेयर गर्नु हुदैन, बारम्बार आँखा झिम्काइरहने, आँखा चिलाएमा नमिच्ने र सफा पानि छ्याप्ने गर्नुपर्छ ।

आँखामा कन्ट्याक्ट लेन्स प्रयोग गर्नुहुन्छ भने त्यसकाे सरसफाइमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यस्ताे माहामारीमा स्विमिङ पुलमा नुहाउनु हुँदैन । साना बालबालिकाहरूलाई बारम्बार आफ्नो हात धुन र बारम्बार आँखा नछुन प्रोत्साहन दिनुपर्छ।

आइ फ्लू संक्रमण भएमा के गर्ने?

यदि तपाईलाइ आई फ्लू भएको छ भने सार्वजनिक स्थलमा जानु हुदैन । आँखामा कालो चश्मा लगाएर मात्र बाहिर निस्कने गर्नुपर्छ । अन्य मान्छेसंग हात नमिलाउने र सार्वजनिक स्थानहरूलाई छुनु हुदैन । यदि तपाइ कर्मचारी हुनुहुन्छ भने केही दिन छुट्टी पनि लिन सकिन्छ । आँखा छुनुअघि र छाेएपछी स्यानिटाइजर पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।  दिनमा ४, ५ पटक चिसाे पानिले आँखा सफा गरिरहनुपर्छ । स्टेराेइड भएकाे आइ ड्रप प्रयाेग गर्नु हुदैन । त्यसैले स्वास्थ्यकर्मीकाे सल्लाहमा मात्र आइ ड्रप प्रयाेग गर्नुपर्छ । आँखालाई स्वस्थ राख्न खानामा प्रसस्त भिटामिन ए, भिटामिन बी र भिटामिन सी  भएका खानेकुराहरू खानुपर्दछ ।

याद गर्नुहाेस्, आई फ्लू प्रायजसाे १ हप्तादेखि १० दिन भित्रमा आफैं निको हुन्छ तर निकाे नभइ समस्या बढ्दै गएमा र हेर्नमा समस्या भएमा राम्रो नेत्ररोग विशेषज्ञसँग परामर्श लिनुपर्छ । चिकित्सकको सल्लाहबिना कुनै पनि औषधि आफैँ प्रयाेग गर्नु हुदैन । स्टेराेइड मिसाइएकाे वा गलत आइ ड्रपकाे प्रयाेगले तपाईंको आँखालाई अझ खराब बनाउन सक्छ। यस्तो बेला आँखामा कुनैपनि बाहिरि बस्तु, तेल पनि हाल्नु हुँदैन । 

बलराम न्याैपाने

जनस्वास्थ्यकर्मी